การตรวจสอบเครื่องดับเพลิง |
- ใน กรณีมีมาตรวัด ให้ดูเข็มให้ชี้อยู่ในแถบสีเขียว ถ้าเข็มเอียงไปในด้านซ้ายมือ แสดงว่าแรงดันในถังไม่อยู่ในสภาพพร้อมใช้สมบูรณ์ ให้รีบดำเนินการนำไปอัดแรงดันเพิ่มเติม |
รูป Pressure Gauge ของถังดับเพลิง อยู่ในสถานะแรงดันไม่พร้อมใช้ ต้องอัดแรงดันเพิ่มรูป Pressure Gauge ของถังดับเพลิง อยู่ในสถานะแรงดันไม่พร้อมใช้ ต้องอัดแรงดันเพิ่ม |
- ในกรณีไม่มีมาตรวัด จะเป็นถังดับเพลิงประเภทซีโอทูให้ใช้การตรวจสอบจากการชั่งน้ำหนักถ้าน้ำหนักลดลงเกิน 20 % ให้นำไปอัดซีโอทูเพิ่ม |
การบำรุงรักษาเครื่องดับเพลิง |
เครื่องดับเพลิง เป็นอุปกรณ์ที่สำคัญต่อชีวิต และทรัพย์สินเป็นอย่างยิ่ง จึงควรได้รับการดูแลเอาใจใส่ให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพในระยะยาว นานขั้นตอนที่สำคัญในการบำรุงรักษา คือ 1. ไม่ติดตั้งอุปกรณ์ดับเพลิงไว้ในพื้นที่อุณหภูมิสูง มีควาชื้น หรือเกิดความสกปรกได้ง่าย เช่น ตากแดด ตากฝน ติดตั้งใกล้จุดกำเนิดความร้อนต่างๆอาทิ หม้อต้มน้ำ เครื่องจักรที่มีความร้อนสูง เตาหุงต้ม ห้องอบต่างๆ เป็นต้น 2. ทำความสะอาดตัวถังและอุปกรณ์ประกอบ (สายฉีด,หัวฉีด)เป็นประจำ สม่ำเสมอ (อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง) เพื่อให้ดูดีมีระเบียบและพร้อมใช้งาน 3. หากเป็น เครื่องดับเพลิงผงเคมีแห้ง ควรเคลื่อนผงเคมีที่บรรจุอยู่ภายใน โดยยกถังพลิกคว่ำ-พลิกหงาย 5-6 ครั้ง (จนแน่ใจว่าผงเคมีแห้งไม่จับตัวเป็นก้อน) อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง 4. ตรวจสอบสลากวิธีใช้ ป้ายบอกจุดติดตั้ง ป้าย แสดงกำหนดการบำรุงรักษา และผู้ตรวจสอบ (Maintenance Tag ) ให้สามารถอ่านออกได้ชัดเจนตลอดเวลา |
เครื่องดับเพลิงมือถือเครื่องดับเพลิงมือถือ แยกออกได้ 6 ประเภทใหญ่ ตามสารดับเพลิงที่บรรจุในเครื่องดับเพลิง |
เครื่องดับเพลิงชนิดกรดโซดา ( Soda Acid ) ลักษณะถังบรรจุ : ถังสีแดงไม่มีสาย ไม่มีคันบีบ ลักษณะการใช้งาน : ต้องกระแทรกให้หลอดบรรจุกรดโซดาแตก ที่บริเวณหัวถัง เพื่อทำปฏิกิริยากับ น้ำในถังทำให้เกิด แก๊สเป็นแรงขับดันในถัง แล้วคว่ำหัวถังลง แล้วน้ำจะพุ่งผ่านหัวฉีดเข้าดับไฟ ใช้ดับไฟประเภท : ไฟประเภท A อย่างเดียว สถานะปัจจุบัน : ปัจจุบันไม่เป็นที่นิยม ไม่มีจำหน่ายในเมืองไทยแล้ว | |
เครื่องดับเพลิงชนิดฟองโฟม ( Foam ) ลักษณะถังบรรจุ : นิยมบรรจุในถังอลูมิเนียมสีครีมหรือถังสแตนเลส มีหัวฉีดเป็นหัวฝักบัว บรรจุอยู่ในถังที่มีน้ำยาโฟม ผสมกับน้ำแล้วอัดแรงดันเข้าไว้ (นิยมใช้โฟม AFFF) ลักษณะการใช้งาน : เวลาใช้ ถอดสลักและบีบคันบีบบริเวณด้ามจับ แรงดันที่อัดไว้จะดันน้ำผสมกับโฟมยิงผ่านหัวฉีดฝักบัว พ่นออกมาเป็นฟอง กระจายไปปกคลุมบริเวณที่เกิดไฟไหม้ ทำให้การอับอากาศ ทำให้ไฟขาดออกซิเจน และลดความร้อนที่เป็นองค์ประกอบการเกิดไฟ 2 ใน 3 ตัว ใช้ดับไฟประเภท :B และ A | |
เครื่องดับเพลิงชนิดน้ำสะสมแรงดัน ( Water Pressure ) ลักษณะถังบรรจุ : บรรจุถังแสตนเลส หรือ บรรจุถังกันสนิมสีแดง บรรจุน้ำอยู่ในถัง แล้วอัดแรงดันน้ำเข้าไว้ จึงเรียกว่า น้ำสะสมแรงดัน ลักษณะการใช้งาน : เวลาใช้ ถอดสลักและบีบคันบีบบริเวณด้ามจับ แรงดันที่อัดไว้จะดันน้ำที่บรรจุภายในถัง ดันผ่านหัวฉีดฝักบัว ใช้ดับไฟประเภท : ใช้ดับไฟประเภท A คุณสมบัติของสารดับเพลิง น้ำ | |
เครื่องดับเพลิงชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์หรือ ซีโอทู ลักษณะถังบรรจุ : นิยมบรรจุถังสีแดง ต่างประเทศบรรจุถังสีดำ ภายในบรรจุก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ไว้ในถังที่ทนแรงดันสูง ประมาณ 800 -1200 ปอนด์ ต่อตารางนิ้ว ที่ปลายสายฉีดจะมีลักษณะเป็นกรวย ลักษณะการใช้งาน : เวลาใช้ ถอดสลักและบีบคันบีบบริเวณด้ามจับ จะพ่นหมอกหิมะออกมาไล่ความร้อน และออกซิเจนออกไป โดยฉีดเข้าใกล้ฐานของไฟให้มากที่สุด ประมาณ 1.5 - 2 เมตร เมื่อ ใช้งานแล้วจะไม่มีสิ่งสกปรกหลงเหลือ เวลาใช้งานจะเสียงดังเล็กน้อยเวลาใช้งาน นิยมใช้งานภายในอาคารที่ต้องการความสะอาดหรือ มีอุปกรณ์ อิเล็กโทรนิก ใช้ดับไฟประเภท : ใช้ดับไฟประเภท C และ B คุณสมบัติของสารดับเพลิงก๊าซคาร์บอน์ไดออกไซค์ | |
เครื่องดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้ง ( Dry Chemical Powder ) ลักษณะถังบรรจุ : บรรจุถังสีแดง ต่างประเทศบรรจุถังสีฟ้า บรรจุผงเคมี ซึ่ง มีหลายชนิด หลายคุณภาพไว้ในถัง แล้วอัดแรงดันเข้าไป เวลาใช้ ขบวนการทำงาน : ผงเคมีจะถูกดันออกไป คลุมไฟทำให้อับอากาศ และสารเคมีตัดกระบวนการทางเคมี ลักษณะการใช้งาน : เวลาใช้ ถอดสลักและบีบคันบีบบริเวณด้ามจับ แรงดันจะผลักดันผงเคมีแห้งออกมา ข้อพิจารณาการใช้ : ควรใช้ภายนอกอาคาร เพราะผงเคมีจะพุ้งเป็นฝุ่นละอองฟุ้งกระจายทำให้เกิดความสกปรก และเป็นอุปสรรคในการเข้าผจญเพลิง อาจทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าราคาแพง เสียหายได้ ใช้ดับไฟประเภท : ใช้ดับไฟได้ดีคือ ไฟประเภท B ผงเคมีไม่เป็นสื่อไฟฟ้า สามารถดับไฟประเภท C ได้ (แต่อุปกรณ์ไฟฟ้าอาจเสียหายจากผงเคมี) คุณสมบัติของสารดับเพลิงเคมีแห้ง | |
เครื่องดับเพลิงชนิดน้ำยาเหลวระเหย ฮาโลตรอน ( Halotron ) ลักษณะถังบรรจุ : บรรจุถังสีเขียว หรือเหลือง แต่เดิมบรรจุน้ำยาเหลวระเหย ชนิด โบรโมคลอโร ไดฟลูออโร ซึ่งเป็นสาร CFC ไว้ในถัง ใช้ดับไฟได้ดีแต่มีสารพิษ และในปัจจุบันองค์การสหประชาชาติ ประกาศให้เลิกผลิตพร้อมทั้งให้ทุกประเทศ ลด ละ การใช้จนหมดสิ้น เพราะเป็นสารที่ทำลายสิ่งแวดล้อม ลักษณะการใช้งาน : เวลาใช้ ถอดสลักและบีบคันบีบบริเวณด้ามจับ สามารถฉีดใช้ได้ไกลกว่า ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกไซด์ คือระยะ 3-4 เมตร ใช้ดับไฟประเภท : ใช้ดับไฟประเภท C และ B ส่วนไฟประเภทต้องมีความชำนาญ |
ไฟแยกประเภทได้ชั้นได้ อยู่ 5 ชั้นคือ A,B,C,D,K ตามตารางข้างล่างนี้ | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
อัตราการดับเพลิง (Fire Rating) | ||||||||||||||||||
การกําหนดอัตราการดับเพลิงของเครื่องดับเพลิงมือถือ จะมีการอ้างอิงการทดสอบตามมาตรฐานของ Underwriter’s Laboratories Inc. (UL) ประเทศ สหรัฐอเมริกา โดยให้สถาบันที่เชื่อถือได้เป็นผู้ทําการทดสอบหรือมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเครื่องดับเพลิงมือถือชนิดผงเคมีแห้ง ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ 1970 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ตารางที่ 4.3.3 เป็นตัวอย่างการกําหนดอัตราการดับเพลิงของ เครื่องดับเพลิงมือถือ สามารถนําไปดับไฟประเภท ก (Class A) โดยทดสอบกับไม้ที่มีขนาดต่างๆกัน ดังตารางข้างล่าง | ||||||||||||||||||
ตารางแสดงอัตราการดับเพลิงของ เครื่องดับเพลิงมือถือ ไฟประเภท A | ||||||||||||||||||
มาดูส่วนประกอบภายในถังดับเพลิงแต่ละชนิดกันดีกว่า | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
เครื่องดับเพลิงชนิดกรดโซดา( Soda Acid ) | ||||||||||||||||||
เครื่องดับเพลิงชนิด ซีโอทู (Carbondioxide) | ||||||||||||||||||
เครื่องดับเพลิง ชนิดผงเคมีแห้ง (Dry Chemical Powder ) | ||||||||||||||||||
คุณสมบัติของสารดับเพลิงแบบต่างๆ | ||||||||||||||||||
คุณสมบัติของสารดับเพลิง ผงเคมีแห้ง 1. ใช้ในการดับเพลิงประเภท A , B และ C 2. ผงเคมีแห้งไม่เป็นสื่อของกระแสไฟฟ้าจึงดับไฟประเภท C ได้แต่ควรจะพิจารณา เช่น ถ้า เป็นห้องปฏิบัติการด้านคอมพิวเตอร์ไม่ควรใช้เนื่องจากจะก่อให้เกิดความเสีย หายต่อวงจรไฟฟ้าส่วนอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องเนื่องจากมีคุณสมบัติเป็นเกลืออ่อน 3. ผงเคมีแห้งให้ผลในการคลุมดับไฟได้ดีเพราะผลการกระจายตัวออกมามีผลในการคลุมดับไฟได้มากและยังหนักกว่าอากาศ จึงสกัดกั้นออกซิเจนในอากาศในการที่จะทำปฏิกิริยากับเชื้อเพลิงได้ดี 4. ผงเคมีแห้งจึงมีลักษณะในการกำบังความร้อนของผู้ใช้ โดยที่ผงเคมีมีลักษณะการทำปฏิกริยากับความร้อนมุ่งกระจายออกไปยังมีความเย็นจากการเป็นน้ำแข็งแห้งประมาณร้อยละ 30 ช่วยป้องกันความร้อนของผู้ใช้แต่ไม่สามารถดูดกลืนความร้อนได้ดีเท่าน้ำ เพราะดูดกลืนได้เพียง 94 กิโลแคลอรีเท่านั้น จึงไม่สามารถใช้ในการลดอุณหภูมิได้ดีเท่ากับน้ำแล้วดูดกลืนความร้อน เช่น ปฏิกิริยาของผงโซเดียมไบคาร์บอเนตทำปฏิกิริยากับความร้อน บางส่วนจะสลายตัวเป็นคาร์บอนไดออกไซด์ โซเดียมไบคาร์บอเนต 1 ปอนด์ ต่อ 4.5 ลูกบาศก์ฟุต ออกมาช่วยคลุมดับ 5. สะดวกในการใช้และการบำรุงรักษา รวมทั้งยังมีอายุการใช้งานได้ยาวนานเพราะตัวยาไม่เสื่อมคุณภาพ 6. ผงเคมีแห้งไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ เพราะทำปฏิกิริยากับความร้อนแล้วไม่เกิดก๊าซพิษมากนักและคุณสมบัติของผงเคมีเป็นเกลืออ่อน ผงเคมีแห้งที่นิยมใช้กันอยู่ในปัจจุบันนี้แยกออกตามคุณสมบัติในการดับไฟได้ 2 ประเภท คือ a. ประเภทธรรมดา ( Ordinary Dry Chemicals ) ใช้ในการดับเพลิงประเภท B C ซึ่งมีตัวผงเคมีที่ใช้เป็นหลัก ดังนี้คือ ผงเคมีแห้งที่มีตัวผงเคมีโซเดียมไบคาร์บอเนต โปตัสเซียมไบคาร์บอเนต โปรตัสเซียมซัลเฟตและโปรตัสเซียมคลอไรด์ b. ประเภทอเนกประสงค์ ( Multi Purpose Dry Chemicals ) ใช้ในการดับไฟประเภท A , B และ C ผงเคมีที่ใช้เป็นหลักคือ ผงเคมีแห้งที่มีตัวผงแอมโมเนียมฟอสเฟต | ||||||||||||||||||
คุณสมบัติของสารดับเพลิง ก๊าซคาร์บอนไดออกไซค์ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เป็นก๊าซเฉื่อย ไม่ช่วยในการลุกไหม้มีความหนาแน่นไอ 1.5 เท่าคือหนักกว่าอากาศ 1.5 เท่าและไม่เป็นสื่อของกระแสไฟฟ้า การดับเพลิงจึงได้ผลในการคลุมดับโดยที่ก๊าซกระจายตัวออกไปและหนักกว่าอากาศ จึงปิดกั้นออกซิเจนในอากาศที่จะเข้าทำปฏิกิริยากับเชื้อเพลิง หรือทำให้อัตราส่วนผสมของไอเชื้อเพลิงกับอากาศไม่พอเหมาะที่จะถึงขั้นจุดติดไฟได้ | ||||||||||||||||||
คุณสมบัติของสารดับเพลิง น้ำ คุณสมบัติในการดับเพลิงเป็นคุณสมบัติของน้ำที่สามารถดูดกลืนความร้อนหรือลด อุณหภูมิของเชื้อเพลิงซึ่งน้ำสามารถดูดกลืนความร้อนได้ถึง 116 กิโลแคลอรี และการที่จะฉีดน้ำเป็นละอองน้ำเพิ่มขึ้น 170 เท่า น้ำจะไปควบคุมเพลิงไหม้ให้เย็นตัวลงและซึมเข้าไปในเชื้อเพลิงที่กำลังลุกไหม้ และถ่ายเทความร้อนจากเชื้อเพลิงจนอุณหภูมิต่ำกว่าจุดติดไฟ ไฟจึงดับลง | ||||||||||||||||||
ข้อพึงระวังในการใช้เครื่องดับเพลิงมือถือ | ||||||||||||||||||
เครื่องดับเพลิงมือถือ ไม่ควรมีน้ำหนักเกิน 40 ปอนด์ การติดตั้งต้องมองเห็นได้เด่นชัดและต้องตรวจตราซ่อมบำรุงให้ใช้ได้ตลอดเวลา ควรตรวจดูอย่างน้อยเดือนละครั้ง ต้องติดตั้งไม่ให้สูงจากพื้นไม่ต่ำกว่า 1 เมตรและไม่ควรสูงเกินกว่า 1.40 เมตร สะดวกแก่การเข้าไปหยิบใช้ ซึ่งมีข้อควรคำนึงอยู่ 5 ประการ 1. การใช้เครื่องดับเพลิงมือถือ ต้องให้ถูกต้องกับประเภทของไฟและบริเวณพื้นที่ ซึ่งต้องให้คุ้มครองป้องกันอัคคีภัยต่อเครื่องดับเพลิง 1 เครื่องและให้จำนวนเครื่องดับเพลิงมากกว่า 1 เครื่อง ตามสัดส่วนของพื้นที่และเศษของพื้นที่ที่เหลือให้นับเป็นพื้นที่เศษส่วน 2. จำนวน ของเครื่องดับเพลิงเคมีต่อพื้นที่ต้องให้เหมาะสมและพอเพียงกับความต้องการใน การป้องกันอัคคีภัยตามกำหนดปริมาณเครื่องดับเพลิงต่อพื้นที่ 3. น้ำเป็นตัวที่ดับเพลิงได้ดีที่สุดในการป้องกันอาคารและดับเพลิงประเภทธรรมดาเนื่องจากหาได้ง่าย 4. สำหรับไฟที่เกิดจากของเหลวที่ติดไฟง่ายหกเรี่ยราดนั้น ใช้ถังดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้งจะดีที่สุด แต่คาร์บอนไดออกไซด์หรือบีซีเอฟ ( BCF ) ก็ใช้ได้ในบางกรณีสำหรับของเหลวที่ติดไฟได้ไหม้ในถังหรือภาชนะนั้นการใช้แบบโฟม (ฟอง ) นั้นถือว่าดีที่สุด 5. สำหรับไฟที่ไหม้อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ยังมีกระแสไฟอยู่ให้ใช้คาร์บอนไดออกไซด์หรือบีซีเอฟ ( BCF ) เครื่องดับเพลิงชนิดที่เป็นไอของเหลวนั้นเหมาะสำหรับไฟเล็กๆที่ไหม้ของเหลวติดไฟและอุปกรณ์ไฟฟ้า แต่ก็ไม่ควรใช้ในที่อับเพราะไอของเหลวนั้นจะมีพิษ | ||||||||||||||||||
ข้อมูล รูปภาพจาก |
ยินดีต้อนรับสู่ คลังความรู้ด้านความปลอดภัย Safety Shoe Safety Knowledge Center (http://www.siamsafetyplus.com/forum/) | Powered by Discuz! 7.0.0 |